Krv iz pupčanika se decenijama čuva u nadi da će se njene matične ćelije koristiti u lečenju različitih bolesti. Iako se već koristi za transplantacije kod maligniteta krvi i naslednih bolesti, najuzbudljiviji deo, njena primena u regenerativnoj medicine, sada počinje da pokazuje stvarne kliničke koristi.
Istraživanja regenerativne upotrebe pupčane krvi, naročito za neurološke poremećaje kao što je cerebralna paraliza (CP), traju više od 15 godina. Prva klinička ispitivanja su započeta 2005. godine, ali su napredovala sporo zbog:
- Različitih metoda lečenja i doziranja ćelija
- Ograničenog broja učesnika
- Nedostatka sredstava i podrške
- Varijabilnosti u kvalitetu doza koje deca dobijaju (sopstvena, donorska, iz krvi ili tkiva pupčanika).
Proboj u 2025. godini
Proleće 2025. godine donelo je prekretnicu: dve nezavisne meta-analize (istraživanja koja sabiraju podatke više kliničkih studija) pokazale su da terapije ćelijama iz pupčane krvi imaju značajne koristi kod dece sa cerebralnom paralizom.
Jedna studija, objavljena u prestižnom časopisu Pediatrics, analizirala je rezultate 8 kliničkih ispitivanja i pokazala:
- Značajna poboljšanja u motoričkim sposobnostima dece koja su primila infuziju sopstvene pupčane krvi
- Najveće koristi su viđene kod dece koja su primila veće doze ćelija (iznad 2 x 10⁷ ćelija po kg telesne mase).
Ovo je posebno važno, jer:
- Cerebralna paraliza pogađa oko 1 na svakih 345 dece u SAD, što je otprilike 10–15% prevremeno rođenih beba,
- Do sada nije bilo efikasnih regenerativnih tretmana za ovu dijagnozu,
Roditelji koji su sačuvali pupčanu krv svoje dece sada imaju dokaze da to može imati klinički značaj.
U međuvremenu, sve veći broj zemalja omogućava terapiju krvlju iz pupčane vrpce za cerebralnu paralizu putem raznih programa. U Sjedinjenim Američkim Državama, grupa dr Džoan Kurcberg, na Univerzitetu Djuk, nudi terapiju za cerebralnu paralizu krvlju iz pupčane vrpce putem programa proširenog pristupa od 2017. godine. Učesnici programa Djuk sami pokrivaju medicinske troškove njihovog lečenja. Najveća mreža banaka krvi iz pupčane vrpce u Evropi, FamiCord Group, sarađuje sa Univerzitetskom dečjom bolnicom u Lublinu, u Poljskoj, kako bi obezbedila pristup terapiji krvlju iz pupčane vrpce za cerebralnu paralizu. Program je regulisan pravilima o izuzeću od bolničke terapije i dostupan je besplatno deci čija se krv iz pupčane vrpce čuva u bankama FamiCord grupe i koja imaju obezbeđen pristup tom lečenju u vreme skladištenja. Od aprila 2025. godine, Australija je objavila prvog učesnika na regulatornom putu koji je omogućio detetu sa cerebralnom paralizom da primi sopstvenu krv iz pupčane vrpce.
Nakon godina očekivanja i istraživanja, čuvanje krvi iz pupčanika počinje da ispunjava svoje obećanje u oblasti regenerativne medicine. Klinički dokazi sada potvrđuju da terapija sopstvenom krvi može pomoći deci sa cerebralnom paralizom, posebno ako se primeni pravovremeno i u adekvatnoj dozi. Ovo je veliki korak za roditelje, lekare i istraživače koji veruju u budućnost matičnih ćelija iz pupčanika.